Wat heeft een plastic wolf te maken met de Koude Oorlog? Veel meer dan je zou denken! Deze maand staat een bijzondere vondst uit de Arnhemse grond centraal: een stuk speelgoed dat ons terugvoert naar een tijd van verdeeldheid en spanning. Dit wolfje, opgegraven in 2012 in een afvalkuil, vertelt een verhaal van een wereld gescheiden door de Berlijnse muur.
Waar is het in Arnhem gevonden?
Tussen oktober 2011 en maart 2012 heeft het Team Archeologie van Arnhem een bijzondere opgraving gedaan in Hoogstedelaan – Klingelbeekseweg. Zo zijn er bijvoorbeeld vuurstenen gevonden die stammen uit de middensteentijd. Maar er zijn ook zijn er resten van groentekassen uit de moderne tijd aangetroffen. Dit laat ons zien dat het gebied lange tijd populair is geweest. Ten oosten van wat tijdens de opgraving bekend stond als het ‘Weggetje van Kromkamp’, is het plastic figuurtje van een wolf of Duitse herder gevonden. Opgegraven in een afvalkuil…
Wel of geen archeologie?
De eerste dierenfiguren zijn zo’n 40.000 jaar geleden gemaakt. Dieren werden eerder en vaker dan menselijke figuren vervaardigd. De oudste figuurtjes zijn gevonden in de Duitse Vogelherd-grot. Ook dit stuk speelgoed is in Duitsland gemaakt en wel in West-Duitsland. Onder het figuurtje staat namelijk ‘W-Germany’ te lezen. Toen de Duitsers de Tweede Wereldoorlog verloren, werd het land opgesplitst in Oost en West. Het figuurtje moet dus rond de tijd van de Koude Oorlog zijn geproduceerd. Tussen 1973 en 1990 werd op producten aangegeven uit welk deel zij afkomstig waren. Na de hereniging van Oost- en West-Duitsland zijn tekens zoals deze verloren gegaan. Waar op West-Duitse producten “W-Germany” stond, werden Oost-Duitse exportproducten gekenmerkt door ‘Made in GDR’. Wat staat voor ‘German Democratic Republic’: de DDR.
Waarom is dit zo bijzonder?
Dit stuk speelgoed is veel meer dan zomaar een figuurtje. Het is een tijdsdocument, een stukje geschiedenis dat ons iets vertelt over het dagelijks leven in een verdeeld Europa. Want hoewel de oudste dierfiguren al meer dan 40.000 jaar oud zijn, draagt ook dit speelgoed een verhaal met zich mee dat ons herinnert aan een recente, ingrijpende periode uit onze geschiedenis. Een gebeurtenis die voor sommigen nog vers in het geheugen staat. En voor anderen een stukje geschiedenis is om nog te ontdekken. Wist je bijvoorbeeld dat ongeveer 35% van de Nederlanders is geboren na de val van de Berlijnse muur in november 1989? Voor hen is dit een betekenisvolle archeologie en het bewaren waard.
Wil je het stukje speelgoed zelf bewonderen? Kom naar het Erfgoedcentrum in Rozet! Ons team vertelt je er graag meer over.
