"Op 31 oktober 2017 is het 500 jaar geleden dat Maarten Luther zijn 95 stellingen aan de Wittenbergse kerkdeur spijkerde. Hij veroorzaakte een kerkscheuring die doorwerkt tot op de dag van vandaag. Ook in de muziek, want zonder lutheranisme geen passie van Bach. Het Vlaamse Vox Luminis belicht kerkmuziek van vóór Bach. CD1 doorloopt het kerkelijk jaar van advent tot Pasen, met muziek van o.a. Praetorius en Scheidt. CD2 brengt lutherse genres in kaart als de Passion en de Duitstalige mis. Aanvankelijk draait in het lutheranisme alles om eenvoud en meezingbaarheid. Heinrich Schütz (1585-1672) maakte de grond pas rijp voor de dramatiek waarmee Bach een eeuw later zijn Matthäus en Johannes oppept. Ironie: Schütz scherpte zijn neus voor theater in het katholieke Italië. Daar was de kunstvorm opera zojuist met bombarie ten tonele gesprongen. Vox Luminis zingt de kerkmuziek met behaaglijk resonerende koorstemmen. Bart Jacobs laat de pijpen ronken bij het mysterie van de verrijzenis." (Guido van Oorschot, Volkskrant)
Luister-10 april/mei 2015: "In de Gouden Eeuw moest de stadsmens voor muzikaal plezier naar de kroeg of naar de kerk. De kerk stond niet alleen open op zon- en feestdagen, ook p een doordeweekse dag kon je binnenlopen. Het stadsbestuur zorgde ervoor dat het orgel op vaste tijden bespeeld werd door de stadsorganist. Jan Pieterszoon Sweelinck was destijds de stadsorganist van de Oude Kerk in Amsterdam en vermaakte het volk op vaste tijden niet alleen met dansmuziek, maar ook met fantasieën op psalmmelodieën. Matthias Haviga is een 21ste-eeuwse stadsorganist, want hij draagt zorg voor het orgel in de Sonesta Koepelzaal, de vroegere Ronde Lutherse Kerk in Amsterdam. Voor deze CD reisde hij af naar het Groningse Zeerijp, waar zich een orgel bevindt dat voor de muziek van Sweelinck geschapen is. Deze CD is een spannende ontdekkingstocht voor nieuwsgierige oren." (Siebe Riedstra) Op zondag 10 mei was deze CD aanleiding voor een optreden van Havinga in het TV-programma Vrije Geluiden (volg daarvoor de link).
This is the authoritative history of the richest collection of historic pipe organs in the world, those in and around Groningen in the Netherlands. This magnificently produced boxed set features 5 CDs of music from Scheidemann to Schumann, plus historically styled improvisations, all performed by Sietze de Vries on twenty landmark instruments, including several by Arp Schnitger. In addition to the five CDs, a richly illustrated book sets out the story. The DVD contains the documentary film 'Martinikerk Rondeau' which features renowned experts Cor and Bernhardt Edskes and Jürgen Ahrend. Press Quotes: The most beautifully produced volume I have ever seen. A veritable feast! (Organists Review) - First class I cannot commend it highly enough. (Choir and Organ) - Martinikerk Rondeau is a revelation. (Organ Club Journal) (bron: T2)
In 1739 publiceerde Bach Clavierübung III, een derde uit een serie meesterproeven in de overtreffende trap, met dit keer - daarom wordt dit deel ook wel de 'orgelmis' genoemd - bewerkingen van vaste koralen uit de Lutherse eredienst. Hoekdelen van deze orgelmis zijn het onwaarschijnlijke mooie en monumentale preludium in Es, en de onwaarschijnlijk volmaakte tripelfuga. Cor Ardesch, voorheen organist te Winterswijk, en sinds enige jaren organist van de Grote Kerk in Dordrecht, toont zich een meer dan waardig vertolker van deze topwerken en illustreert tegelijkertijd het prachtige kleurenpalet van het nieuwe en nu al fameuze Bach-orgel van de Grote Kerk in Dordrecht. De 2CD herbergt de delen 5 en 6 uit een serie waarop alle Bachwerken zullen worden vastgelegd. Voorafgaand aan elke bewerking wordt het betreffende lied gezongen door de Rotterdamse Laurenscantorij. Een absolute aanrader voor kenners en liefhebbers. NB: Op 1 mei 2012 zal Cor Ardesch spelen op het orgel van de Grote Kerk; Oude Markt in Enschede.
"In Bachs Triosonates BWV 525-530 wordt op onnavolgbare wijze het vooroordeel gelogenstraft dat orgelmuziek zwaar en ondoorzichtig zou zijn. Carl Philipp Emanuel rekende deze Sonates tot het beste van zijn vaders muziek: 'Er zijn hier Adagio's die niet melodieuzer gecomponeerd hadden kunnen worden.' Volgens Bachs eerste biograaf Forkel werden de Sonates als lesmateriaal gecomponeerd voor Bachs oudste zoon. Hij moet een veelbelovende leerling zijn geweest, getuige de opmerking van Schweitzer dat een organist met behulp van deze leerschool alle technische problemen kan overwinnen. Benjamin Alard heeft zich dit meesterschap eigen weten te maken, getuige deze opname van het Aubertin orgel van de kerk van Saint-Louis-en-l'Île in Parijs. Het gaat hier om een volgens barokke principes gebouwd instrument, waarvan Benjamin Alard in 2005 de eerste organist werd. Tot Benjamin Alards werkterreinen behoren ook de samenwerkingen met vooraanstaande ensembles als La Petite Bande van Sigiswald Kuijken (...)." (HJ)
François de Bedos de Celles, described as a "monk of notable erudition," was also a highly trained and supremely talented builder of organs in eighteenth century France. The greatest of his organs was Dom Bedos, built for the abbey of Saint-Croix in Bordeaux -- a glorious instrument with rich blends and subtle colors, with nuanced balances and stark contrasts, with whispering pianissimos and roaring fortissimos. Leonhardt's chosen program opens with the organ extracts from F. Couperin's Messe propre pour les couvents, deeply devout music that Leonhardt performs with absolute command and complete dedication. The remainder of the program is a collection of works by better- and lesser-known composers, ranging from three Voluntaries by J. Blow and two Toccatas by G. Muffat to a Fantasia by A. van den Kerchkoven and a Chaconne by J.C.F. Fischer, but Leonhardt performs all of them with total commitment and rapturous ecstasy. Alpha's sound is once again the omega of recorded sound. (J. Leonard, allmusic.com)
"In 2012 werd de 200ste geboortedag gevierd van de Nederlandse organist/componist Johannes Gijsbertus Bastiaans. Aanleiding voor deze dubbel-CD, met veel CD-premières. Net als zijn leermeester Mendelssohn is Bastiaans in Nederland van groot belang geweest voor de J.S. Bach-herwaardering, midden 19de eeuw. Dat kostte de nodige moeite; liefst werd de 'Slag bij Waterloo' muzikaal uitgebeeld. Desondanks genoot Bastiaans respect, want van 1858 tot zijn dood in 1875 was hij stadsorganist in Haarlem. Organist Gerben Budding speelt hier op zijn 'eigen' schitterende Bätz-Witte orgel van de Grote Kerk te Gorinchem. Hij koos een aantal grote, gesloten werken, die de lijn Bach-Mendelssohn voortzetten. Modernistisch was Bastiaans bepaald niet. Belangrijker is echter dat de liefhebber in de gelegenheid wordt gesteld om met deze sleutelfiguur uit het 19de-eeuwse Nederlandse orgellandschap kennis te maken. Het resultaat is prachtig opgenomen en de toelichting is tot in de puntjes verzorgd." (Siebe Riedstra, Luister)
De Elzasser Boëllmann (1862-97) is een van die verrukkelijke grote kleine orgelmeesters. Hele volkstammen zijn om het legatospel van de romantiek onder de knie te krijgen opgevoed met "Heures mystiques" voor orgel/harmonium. Toch is dit allerminst schoolse muziek. Boëllmann was een bijzonder getalenteerd componist met een eigen Duits/Franse sound, maar helaas te vroeg gestorven. Zijn bekendste werk is wellicht de "Suite gothique", waarvan het Toccata ook veel door amateurs is gespeeld. De man heeft veel meer gecomponeerd (kamermuziek, vocaal werk, etc.) dat ook de moeite waard is, maar is vooral bekend vanwege zijn orgelmuziek. De Duitse organiste Helga Schauerte heeft een aantal jaren geleden een nieuwe, zeer goede uitgave van het verzameld orgelwerk geredigeerd (gedrukte muziek in collectie). Op de Grandes Orgues van de kathedraal van Minden nam ze Boëllmanns bekendste werken op in schitterende uitvoeringen, waaronder natuurlijk de overweldigende Suite gothique.
Fiori Musicali - van diverse composities - Toccata's, Kyries, Canzones, Capriccios en Ricercares - in partituur voor vier stemmen - bedoeld voor spelers - componist Girolamo Frescobaldi - Organist aan de St. Pieter in Rome - opus XII - met privilege (familiewapen van Kardinaal Antonio Barberini) - in Venetië - door Alessandro Vincenti in 1635
"One of the oldest Polish instruments is a historical organ located in the Kazimierz Church, that is famous all over the world. (Deze kerk staat in Kazimierz Dolny, een stad in het zuidoosten van Polen, gelegen aan de Wisla, AB) This organ has been listed as being one of the most wellknown and it's fame is equal tot that of the organs found (in de Poolse steden) Olivia, Frombork (Frauenberg), Lezajsk (Subkarpaten) and Jedrzejow. It was built most probably by Simon Liliusz in 1620. This sensationally sculptured late renaissance organ holds typical characteristics of the northern German style" (...) (Jerzy Kukla, in de toelichting op deze productie)
Historische opnamen. Op 2 cd's orgelwerken van Bach, gespeeld door Albert Schweitzer in de jaren 1935-1937.
Opname: 09/1990, Basilica della Misericordia in San Elpidio a Mare (Italië).
