Startschot van Keti Koti Junior Arnhem 2023 is de voorstelling ANNA op vrijdag 26 mei. Deze danstheaterproductie van de Arnhemse stichting Reframing HERstory Art Foundation is geschikt voor leerlingen vanaf de bovenbouw van de basisschool. Het vertelt de geschiedenis van Anna van Vossenburg, een zwarte vrouw die leefde in de achttiende eeuw. Ze werd in slavernij op de plantage Vossenburg in Suriname geboren en naar Arnhem gebracht toen de eigenaar van de plantage overleed. Maar wie was ze? Hoe werd ze behandeld en hoe voelde ze zich? Ze komt tot leven in de voorstelling ANNA.
Foto: @cfotografie.dans/ Danielle Corbijn
Farida Nabibaks is choreograaf, filosoof en artistiek directeur van stichting Reframing HERstory Art Foundation. Ze vertelt over de stichting en over ANNA.
“Sinds 2017 doet Erfgoed Gelderland onderzoek naar het koloniale verleden in Gelderland. Onze stichting brengt de historische verhalen over gemarginaliseerde, onzichtbare mensen die in de schaduw leven of hebben geleefd voor het voetlicht. Ons doel is om bewustwording en educatie te brengen rondom het koloniale- en slavernijverleden van Gelderland.”
Uit ANNA. Foto: @gims.art/ Moigimy Ajeki
“Ook Anna’s verhaal kwam naar boven. Ze is in slavernij geboren, naar Arnhem gebracht en heeft haar leven in de schaduw doorgebracht. Niemand wist dat zij er was, de onderzoekers hebben er hard voor moeten werken om haar te herleiden. We brengen haar tot leven, als een eerbetoon. En we laten het tijdsbeeld zien waarin Anna leefde, waarbij we haar gevoelens recht willen doen.”
“Bij de voorstellingen bieden we een bijpassend randprogramma. In een workshop beleef je het thema ook fysiek. Dans werkt anders dan taal en raakt diepere lagen: lichaamstaal komt nog vóór woorden, het is er al. In ons lichaam huist kennis waar we ons minder bewust van zijn. Embodied knowledge heet dat.”
Waarom is Anna’s verhaal zo belangrijk om te vertellen?
“Ons verleden is geen eenduidig verhaal. Het bestaat uit verschillende lagen, verschillende perspectieven. Die verschillende perspectieven vormen de diverse samenleving die we altijd al zijn geweest. Je komt er niet door maar één verhaal, één perspectief te brengen. Dat hebben we lang gedaan, maar zo kan je de geschiedenis niet begrijpen. Dit verhaal over Anna vult aan, ons verleden gaat niet alleen over prinsen en prinsessen. In de achttiende eeuw waren er in Nederland ook mensen uit andere delen van de wereld, ook toen was er diversiteit. Door de andere kant van de geschiedenis te belichten wordt het meer één geheel en inzichtelijk gemaakt.”
“De doorwerking van het koloniaal en slavernijverleden is nog niet klaar. We kijken het verleden nu pas aan, nu we mensen als Anna erkennen. Vanuit de reflectie op het verleden, kunnen we in het heden naar elkaar toe bewegen, verbinden en helen. Dat proces wil ik met ons werk aangaan.”
Wat is jouw persoonlijke link met Anna’s verhaal?
“Als maker werk ik heel intuïtief, ik gebruik mijn eigen fysieke kennis en de ervaringen van onze dansers. Mijn werk staat in het teken van het koloniaal en slavernijverleden omdat ik bij mezelf een wond voelde, ik voelde me heel diep van binnen inferieur. Dit was heel afschuwelijk om te voelen, vandaar dat ik het diep had weggestopt. De psychische pijn was zelfs fysiek te voelen. Ik moest hier doorheen gaan om het achter me te kunnen laten. Ik ben danstheater gaan maken om gevoelens kenbaar te maken en te delen met het publiek. Het is communicatie, het publiek kan gevoelens doorleven net als de personages op het toneel.”
Inclusie, solidariteit en diversiteit komen aan bod bij het burgerschapsonderwijs. Wat kan dans- en theatereducatie hierin betekenen?
“Bij dans en theater raak je spelenderwijs, op een fysieke manier deze onderwerpen aan. Al dansend, spelend of bewegend voelen en ervaren kinderen wat deze woorden betekenen. Wat diversiteit is, wat uitsluiting betekent. Dat wordt inzichtelijk, je hoeft hier geen definitie van te geven.”
Wat weet een jonge kijker na het bezoeken van de voorstelling?
“Daar is geen pasklaar antwoord op; dat is iets heel persoonlijks. Uit ervaring weet ik wel dat het aankomt bij jongeren en kinderen. Zij kunnen wat ze zien goed verbinden met de kennis die ze hebben. Jonge kijkers kunnen de interacties via dans op het toneel goed invoelen, ook al snappen ze het verhaal nog niet helemaal. Maar verder is het dus heel persoonlijk. Onze voorstellingen zijn multidisciplinair en multi-interpretabel. Iedereen kan hier zijn eigen persoonlijke dingen in zien.”
Meer weten over het educatieve programma rondom Keti Koti? Lees verder op: Keti Koti Junior Arnhem